آشنایی با 10 مسجد معروف اصفهان - سهندبلاگ

1. مسجد جامع

مسجد جامع اصفهان از مهم ترین و قدیمی ترین ابنیه مذهبی ایران است. این مسجد مجموعه تاریخی وسیعی را به ابعاد 170 در 140 متر در شمال شرقی اصفهان و کنار میدان کهنه نشان می دهد و امروز شامل قسمت های مختلفی است از قبیل گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک، حیاط چهار ایوانی و شبستان های گرد آن، مدرسه مظفری، محراب الجایتو که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره ای خاص هستند.

بنا بر شواهد تاریخی، مسجد جامع اصفهان بر روی ویرانه های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن قریه طهران در اصفهان در قرن دوم هجری در یهودیه بنا کرده بودند. مسجد اولی بر خرابه های ابنیه ای مربوط به اواخر دوره ساسانی برپا شده بود.

تصویری قدیمی از مسجد جامع اصفهان

2. مسجد حکیم

مسجد حکیم یا مسجد جورجیر از مساجد چهارایوانی مربوط به انتها دوره صفوی در منطقه قدیمی باب الدشت اصفهان در انتهای بازار رنگرزان جای گرفته است. این مسجد و در دورهٔ شاه عباس دوم به دست پزشک او حکیم محمد داوود در محل ویرانه های مسجد جامع دیلمی جورجیر یا مسجد صاحب اسماعیل بن عباد از قرن چهارم هجری بنا شده است.

کتیبه های سردرها و ایوانهای داخل این مسجد به سالهای 1067 تا 1073 هجری قمری مورخ است و آنها را محمدرضا امامی خوشنویس معروف عصر صفویه نوشته است. سردر مسجد جوجیر در شمال غربی این مسجد واقع شده است. مسجد دیلمی جورجیر مسجد جامع صغیر نام داشته و در نیمهٔ دوم قرن چهارم هجری مسجدی زیبا و باشکوه بوده است.

ستون های درون مسجد حکیم اصفهان

3. مسجد شعیا

مسجدشعیا و امامزاده اسماعیل مربوط به دوره سلجوقیان است و در اصفهان، میدان امام علی، خیابان هاتف واقع شده است. مقبره شیعا در زمان خلافت امام علی تبدیل به مسجدی شد که جامع خوشینان و بعدها مسجد شیعا نام گرفت. این مسجد اولین مسجد شهر اصفهان بوده است.

ساختمان اصلی بنا را را به دوران قبل از اسلام نسبت می دهند، اما مناره و قسمتی از ساختمان کنونی متعلق به دوران سلجوقی است. آثاری از دوران صفوی مانند ساختمان بقعه، رواق و صحن بعداً به بنای سلجوقی اضافه شده است.کتیبه سر در رواق بقعه به خط ثلث سفید با کاشی معرق بر زمینه لاجوردی به خط محمدرضا امامی است.

تاریخ این کتیبه 1041 هجری قمری است که در زمان شاه صفی جانشین شاه عباس اول نوشته شده و درآن به نام این شاه اشاره شده است. در بالای در چوبی بقعه کتیبه دیگری وجود دارد که به خط ثلث است و تعمیرات بنا در زمان شاه سلطان حسین را ذکر کرده است. در اطراف بقعه نیز اشعاری به خط نستعلیق بر زمینه لاجوردی به قلم محمد صالح اصفهانی گچبری شده و طی اشعاری تاریخ 1111 هجری را بیان می دارد.

مسجد شعیا در اصفهان

4. مسجد جارچی

مسجد جارچی مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان عبدالرزاق، خیابان حکیم، کوچه باغ قلندرها، بازار گلشن واقع شده و این اثر در تاریخ 29 آذر 1316 با شمارهٔ ثبت 292 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جارچی در اصفهان

5. مسجد لنبان

مسجد لنبان یکی از آثار دوره صفوی در اصفهان است که در محله قدیمی لنبان واقع شده است. این مسجد در زمان شاه سلیمان صفوی بر خرابه های مسجدی بنا شده که در قرن هشتم احداث شده بود. گنبدی زیبای مسجد همراه با مناره ای کوتاه زیباترین منظره مسجد است. در بالای مناره جایگاهی برای اقامه اذان طراحی شده و بر روی بدنه آن نام محمد صلی الله علیه و اله، علی علیه السلام و دیگر ائمه علیهم السلام نقش بسته است.

گنبد فیروزه ای مسجد مانند فرشی با طرح های اسلیمی و گل بوته هایی زیبا به رنگ سفید و خاکی رنگ تزئین شده است. این مسجد دارای دو کتیبه به خط ثلث سفید بر زمینه ای لاجوردی و اثر محمدرضا امامی از خطاطان برجسته است. در ضلع شرقی مسجد لنبان سقاخانه ای واقع شده است با چهار ستون سنگی و چهار سنگاب که دوتا گرد و دوتای آن چهار گوش بوده است و اکنون هر چهار سنگاب توسط میراث فرهنگی ضبط شده است. در حیاط این مسجد دو چنار کهن سال وجود دارد و مادی نیاصرم از وسط حیاط آن عبور می کند. در زیر تالار بزرگ مسجد، نهر آبی جریان دارد و سردابه ای بنا شده است.

منبر مسجد، معروف به منبر صاحب الزمان، مورخ 1114هـ. ق از نفیس ترین منبرهای عهد صفوی است. تا قرن 11 جنب مسجد گورستانی قرار داشته است که قبور بزرگانی همچون میرزا ابوتراب خوشنویس، امیر نظام الدین خوشنویس فرزند ابوتراب، صائن الدین علی بن صدرالدین محمد بن افضل؛ معروف به ان ترکه، حکیم و فیلسوف اصفهانی که در سال 835 قمری در گذشته است و همراه با نامداران دیگر در این محل مدفون بوده اند که از خاندان معروف تیمور و صفوی بوده و متأسفانه امروزه هیچ اثری از آن برجا نمانده و اطراف مسجد همه ساختمان سازی شده است.

گنبد مسجد لنبان

6. مسجد قطبیه

مسجد قطبیه (حسینیه خلجا) مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان طالقانی، نرسیده به چهارراه شهید حجاریان واقع شده و این اثر در تاریخ 23 شهریور 1382 با شمارهٔ ثبت 10229 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ملااسدالله فرادنبه ای و محمدباقر فشارکی از افراد مشهور اصفهانی بودند که در این مسجد امامت کردند. سر در مسجد قطبیه مربوط به سدهٔ 10 ه .ق است و در اصفهان، کاخ گنجینه چهل ستون واقع شده و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حیاط مسجد قطبیه اصفهان

7. مسجد خیاط ها

مسجد خیاط ها مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان جمال الدین عبدالرزاق، بازار خیاطها واقع شده و این اثر در تاریخ 20 مرداد 1377 با شمارهٔ ثبت 2154 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نمایی از مسجد خیاط ها در اصفهان

8. مسجد سید

مسجد سید، یکی از مساجد اصفهان است که در طی دوران قاجاریه ساخته شد و از مساجد اصلی این شهر به شمار می رود. این بنا در سده 13 هجری (محمد شاه قاجار) توسط محمدباقر شفتی در مساحت 8075 متر مربع ساخته شد. این مسجد که بنایی نیمه کاره است، دارای چهار در اصلی، دو چهل ستون، دو شبستان بزرگ، یک گنبد، سه ایوان و بیش از 45 حجره است، اما مناره ندارد همچنین درون شبستان های آن نیز کاشی کاری نشده است.

مسجد سید اصفهان

9. مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله (ساخته شده در 1602 - 1619 میلادی) یکی از مسجدهای تاریخی و شناخته شده شهر اصفهان است و مجموعه تاریخی میدان نقش جهان است که در دوران صفوی ساخته شده است. این مسجد شاهکاری از معماری و کاشی کاری قرن یازدهم هجری است که توسط استاد محمدرضا اصفهانی از معماران نامدار آن دوره ساخته شده است. مسجد شیخ لطف الله به فرمان شاه عباس اول در مدت هجده سال بنا شده و در ضلع شرقی میدان نقش جهان و مقابل عمارت عالی قاپو و در همسایگی مسجد شاه واقع شده است. این مکان مذهبی برای تجلیل شیخ لطف الله میسی بنا شده و سالانه گردشگران زیادی را جذب خود می کند.

تصویری از روبروی مسجد شیخ لطف الله

10. مسجد دشتی

مسجد دشتی یکی از نامدارترین سازه های دورهٔ ایلخانی است. امروزه در مسجد هیچ کتیبه ای که تاریخ دقیق بنا یا نام سازندهٔ آن را مشخص کند وجود ندارد. تا شصت سال پیش در کنار مسجد مناره ای مربوط به دورهٔ سلجوقی وجود داشت، ولی روستاییان ناحیه این مناره را کاملاً ویران کرده و آجرهای آن را در فعالیت های عمرانی روستا به کار بردند.

این مسجد مربوط به سدهٔ هشتم ه .ق است و در روستای براآن در 18 کیلومتری اصفهان جای گرفته است. مسجد جامع دشتی به دلیل دارا بودن گنبد بسیار بزرگ آجری دوره ایلخانیان در میان بناهای مهم و نامدار این دوران است و با نام گنبد مسجد دشتی نیز شناخته می شود. در این مسجد نوشته ای که زمان قطعی ساخت آن را یاد کرده باشد، دیده نمی شود. در پیرامون این مسجد برماندهایی از ساختمانهای دیگری به چشم می خورد که امروز وجود ندارد.

مسجد دشتی در اصفهان

پیشنهاد خبرنگاران

دیدن تمام مساجد معرفی شده در اصفهان حداکثر دو روز از وقت شما را می گیرد. شما می توانید در هر مسجد متوجه هنر معماری اصفهانیان را مشاهده کنید.

گروه گردشگری خبرنگاران