ایذه، سرزمین نگار کَند ها و دشت های مخملی - سهندبلاگ

به گزارش از ایذه در 180 کیلومتری شمال شرقی اهواز در میانه رشته کوه های زاگرس میانی که از طریق جاده های باستانی آن روزگار دشت تمدن خیز خوزستان را به فلات ایران متصل می کرد واقع شده است.

این شهرستان از شمال غرب به شهرستان اندیکا، از جنوب غرب به شهرستان مسجدسلیمان، از شمال شرق به به استان چهارمحال و بختیاری، از جنوب شرقی به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سمت جنوب به شهرستان باغملک محدود می شود.

2 قسمت دشتی و کوهستانی شهرستان ایذه سبب بوجود آمدن ساختاری کاملا متفاوت نسبت به دشت های خوزستان شده است.

دشت ایذه با وجود 2 تالاب میانگران و بندان و سبزه زار ها و کوهساران دژگونه پیرامون آن از زیباترین شهر های ایران است از غوغای صنعتی شدن در امان مانده اند.

جالب است بدانید که ایذه در دوران عیلامیان آیاپیر نام داشته و در نهایت در دوره اسلامی ایذج نام گرفت و حافظ شیرازی نیز در بیتی از طبیعت زیبای این شهر سخن گفته است:

بعد از این نشکفت اگر بانکهت خلق نوشت ***خیزد از صحرای ایذج نافه مشک ختن

شهرستان ایذه با دشت های سرسبز و آب و هوای مطبوع، مقصدی مناسب برای گذراندن ایام نوروز است و هر ساله گردشگران داخلی و خارجی و مهمانان نوروزی از اقصی نقاط کشور به این شهرستان سفر می نمایند.

در ادامه این گزارش خصوصیات ویژه شهرستان ایذه را به تفصیل می خوانیم.

ایذه، بزرگ ترین موزه سنگی روباز دنیا

ایوب سلطانی، مدیر میراث فرهنگی شهرستان ایذه در مصاحبه با خبرنگار از گفت: آنالیز باستان شناسی اجرا شده در ایذه نشان دهنده آثار زندگی 40 هزار ساله در این شهرستان است.

وی، مهم ترین یادمان های باستانی این دشت را نگارکنده های سنگی و صخره ای به ویژه نگار کنده های دوره عیلام نو دانست و اضافه کرد: قدیمی ترین نگارکنده های صخره ای و سنگی ایذه که اطراف دشت ایذه را فرا گرفته اند، به دوره عیلام قدیم بازمی شود.

سلطانی بیان داشت: فراوانی نگارکنده ها، ایذه را در یک صندلی ممتاز دنیای قرار داده که به همین دلیل از آن بعنوان بزرگترین موزه سنگی روباز دنیا ید می نمایند.

مدیر میراث فرهنگی شهرستان ایذه اظهار کرد: اقامتگاه بوم گردی الیما، نگارکنده های الیمایی باجول، کمپینک گردشگری چلیساد، دشت بزرگ و دشت کوچک، دشت سوسن، دهکده تفریحی زاگرس، بنای کوشک نورآباد، تالاب میانگران، خونگ اژدر، تاق تویله (عمارت اتابکی)، بردگوری (استودان)، اشکفت سلمان، کمپینک گردشگری گلزار، قلعه مدرسه، امامزاده سید صالح (ع)، امامزاده سلطان ابراهیم (ع)، امامزاده شاهپور (ع) شهپیر، نگارکند شیوند، کول فرح، قلعه کژدم، کاروانسرای دهدز، گورستن و نگارکند عیلامی شهسوار، شمی، خونگ یار علی وند، خونگ کمال وند، سد، دریاچه و پل های قوسی کارون سه، موتوربرق قدیمی ایذه، چنار کهنسال کی قباد و منطقه شیوند از جمله جاذبه های گردشگری، طبیعی، مذهبی و تاریخی این شهرستان به شمار می رود.

اقامتگاه بوم گردی الیما، تجربه ای جدید و متفاوت برای اسکان

ایوب سلطانی اذعان داشت: اقامتگاه بوم گردی الیما در حاشیه تالاب بندان و محوطه باستانی شهسوار در روستای تکاب واقع شده است و با 2 هزار و 200 متر و ظرفیت اسکان 40 نفر، می توان انواع طبخ غذا های سنتی و بومی، گیاهان دارویی، شربت ها و دمنوش ها، آشنایی و مشارکت با زندگی عشایر ایل بختیاری تنگ پولاد و زندگی روستایی، صخره نوردی و دره نوردی در منگشت، پرنده نگری، شرکت در آیین ها و فستیوال های فرهنگی و بومی، دوچرخه سواری در حاشیه تالاب بندان و ... را تجربه کرد.

وی در مورد نگارکند الیمایی باجول بیان نمود: این نگارکند سال ها پیش از شروع آبگیری و افتتاح سد و نیروگاه کارون 3، حین عملیات شرکت گاز باجول بصورت اتفاقی نگارکندی سنگی که بر تخته سنگی چهارگوش حجاری شده بود، کشف گشت.

به گفته سلطانی، بر صحنه این اثر 4 شخص به حالت لمیده که جامی نوشیدنی در یک دست و دست دیگر بر شانه همدیگر قرار داده اند نشان داده شده که مطالعات نشان می دهد این نگارکند دارای خط الیمایی بوده و نام کام ناس کیرُس بر آن حک شده است و در حال حاضر این اثر در حیاط اداره میراث فرهنگی ایذه برای بازدید علاقمندان نگهداری می شود.

این مقام مسئول گفت: کمپینگ گردشگری چلیساد از دیگر مکان های گردشگری ایذه است که در 57 کیلومتری این شهرستان و 3 کیلومتری شهر دهدز و بر روی محور ارتباطی اصفهان و خوزستان واقع شده است و وجود جنگل بلوط، مزارع سرسبز و امنیت کمپ از خصوصیات شاخص این مکان است.

بنای کوشک نورآباد، مکانی برای سفر به دوره قاجار تا پهلوی

ایوب سلطانی توضیح داد: کوشک نورآباد در جنوب غربی این شهرستان واقع شده است و بنایی اربابی است که از سنگ قواره شده و لاشه سنگ با استفاده از گچ نیم کوب، بدون استفاده از چوب در دامنه کوه الهک احداث شده است.

وی اضافه کرد: این بنا از دوره قاجار تا پهلوی مورد استفاده قرار می گرفت و خوانین و حکام محلی به منظور اقامت و اخذ مالیات، دوره قشلاق خود را در این مکان می گذراندند و بنیان معماری آن بومی نیست و دهدشتی (بهبهانی) است.

به گفته مدیر اداره میراث فرهنگی ایذه، منبع روشنایی این بنا، سه دری ها و پنج دری هایی به شیوه دهدشتی است و برای اینکه نور بیشتری به داخل مکان تابیده شود، جرز درگاه هایش به شکل مایل یا کج ساخته شده اند.

خونگ اژدر، کهن ترین نگارکند شاخته شده الیمایی پارتی

سلطانی در ادامه گفت: خونگ اژدر در 15 کیلومتری شهرستان ایذه و در روستایی به همین نام قرار گرفته، در بیرون از این روستا بر روی تخته سنگی بزرگ و قسمت بالا و پشت قسمت مرکزی، 2 نگارکند حجاری شده است که در صحنه اول که بر پیشانی این تخته سنگ بر یک قاب مستطیل شکل حجاری شده، در سمت چپ شاه یا خدای عیلامی بر روی تخت نشسته و تعدادی عیلامی به حضور وی بارعام یافته اند.

وی بیان داشت: محتمل است قدمت این نقش به زمان پادشاهی سلسله سیماشکی برسد، ضمن اینکه در پشت این تخته سنگ نیز در قابی مستطیلی شکل، مهم ترین نگارکند الیمایی-پارتی و در سمت چپ مردی سوار بر اسب که شخص دیگری بصورت پیاده در پشت سر او واقع شده است و در سمت راست یک نفر که به طور ایستاده بزرگتر از همه تصویر شده و در پشت سر او 4 نفر دیگر به حالت ایستاده حجاری شده اند.

ایوب سلطانی توضیح داد: بر اساس مطالعات و مستندات، شخص اسب سوار مهرداد اشکانی و شخص مرکزی کام ناس کیرس دوم است که به همراه کاهن و سه بزرگ زاده الیمایی به حضور شاه اشکانی رسیده اند و حلقه تنفیذ قدرت خود را از طریق 2 پرنده که در 2 جهت مخالف به سوی آن ها در حال پرواز هستند دریافت می نمایند.

مدیر اداره میراث فرهنگی ایذه اضافه کرد: این نگارکند کهن ترین نگارکند شناخته شده الیمایی تاکنون است.

تاق تویله، یادگاری از دوره اتابکان لُر بزرگ

وی در ادامه اضافه کرد: تاق تویله نام تپه ای باستانی در محله نورآباد ایذه است که در کاوش های باستان شناسی سر از دل خاک بیرون آورده و بنایی سنگی و گچی از دوره اتابکان لُر بزرگ (دوره ایلخانی-تیموری) به یادگار مانده که به آرایه های بسیار زیبای گچ بری، کارشی کاری و تلفیقی از این دو در دل تپه ای خرابه کشف شد.

ایوب سلطانی اظهار کرد: آب این بنا توسط چند رشته تنبوشه یا لوله های سفالی که بصورت نر و مادگی داخل یکدیگر قرار گرفته اند از چشمه نور آباد در دامنه کوه الهک تامین می شده است.

از آثار تاریخی متعدد در شهرستان ایذه که بگذریم به امامزاده ها و مکان های متبرک در این شهرستان می رسیم که آشنایی با آن ها خالی از لطف نیست.

ایذه، شهری متبرک به قدوم امامزاده ها

مهدی فرجی، کارشناس مسائل تاریخی و گردشگری در مصاحبه با خبرنگار از گفت: امامزاده سید صالح (ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که آرامگاه وی در دهستان مرغا روستای صالح در 40 کیلومتری ایذه واقع شده است که این بارگاه بر روی تپه ای که اطراف آن را یک قبرستان قدیمی با شیرسنگی دارای زائرسرا در برگرفته، بنا شده است.

وی در مورد امامزاده شاهپور (ع) شهپیر در این شهرستان بیان نمود: این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) و محل دفن وی در روستای دهنو واقع در 15 کیلومتری شهر دهدز واقع شده است.

فرجی در ادامه افرود: امامزاده سلطان ابراهیم (ع) از دیگر امامزاده های این شهرستان محسوب می شود که در روستای کارتا در 60 کیلومتری شمال شرقی ایذه از طریق گلزار واقع شده است.

تالاب میانگران در حصار کوه های کهک و کژمرد-چیوه

این کارشناس تاریخ و گردشگری گفت: تالاب میانگران با فاصله کمتر از یک هزار و 500 متری از محدوده شهر ایذه در شمال این شهرستان واقع شده است و پیرامون آن رشته کوه هایی مرتفع از جمله؛ کوه های کهک و کژمرد-چیوه فراگرفته و آن را همانند جامی در بر گرفته است.

وی مساحت این تالاب را به طور میانگین 2 هزار و 500 هکتار عنوان و توضیح داد: در فصول پر آب بخصوص زمستان و اوایل بهار، وسعت آن به بیش از 3 هزار هکتار و در سال های کم باران و فصول خشک به کمتر از 2 هزار و 500 هکتار می رسد.

مهدی فرجی با بیان اینکه تالاب میانگران فاقد پوشش انبوه نیزار است، اذعان داشت: در حاشیه آن بصورت پراکنده دارای پوشش نی، لویی و جگن بوده و زیستگاه بسیار مهم پرندگان آبزی محسوب می شود که سالیانه حدود 50 هزار پرنده مهاجر به آن مهاجرت می نمایند.

به گفته فرجی، تالاب میانگران در کنار آثار باستانی برجسته ای نظیر؛ نگارکند های کول فرح، قلعه کژدم، نگارکند خونگ اژدر، نگارکند خونگ یارعلی وند و نگارکند کمال وند دارای جاذبه های فراوانی است و روستا های میانگران علیا، خونگ کرمعلی وند، خونگ یارعلی وند، میانگران سفلی، خونگ اژدر، پرچستان فاضل، پرچشتان علی، پرچستان گورویی، پرچستان اورک، کول فرح، راسفند و بلوطک شیخان در کنار این تالاب قرار دارند.

دشت سوسن، یکی از قلب های سبز ایران

وی بیان نمود: دشت سوسن در 50 کیلومتری شمال غربی شهرستان ایذه واقع شده است که بدلیل عبور رودخانه کارون از میان دشت و تقسیم آن به 2 بخش شرقی و غربی دارای گونه های مختلف گیاهی از جمله درختان انار، بلوط، انجیر و... سبب شده این منطقه یکی از بهترین مکان های گردشگری طبیعی تاریخی کشور محسوب شود.

مهدی فرجی در ادامه گفت: علاوه بر طبیعت بسیار زیبای دشت سوسن بویژه در فواصل بهمن ماه تا خرداد، دارای غنای بسیار بالای آثار تاریخی شامل تپه های باستانی، پل، بردگوری و... است.

در هر گوشه خوزستان که نگاه کنید، آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری طبیعی فراوانی وجود دارد که منتظر قدم های گردشگران داخلی و خارجی از سراسر ایران و دنیا است.

اگر در ایام نوروز تصمیم گرفتید شهر و دیار خود برای گذران تفریح ترک کنید، دیدن جاذبه های تاریخی و گردشگری شهرستان ایذه را از دست ندهید.

گزارش از ملیحه گریزی نسب

dorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

pariha.com: پریها: مجله اخبار، سرگرمی، ورزش، فال، پزشکی، سینما، هنر، گردشگری