دو راهی بر سر نگهداری خرده فروشان مواد مخدر؛ زندان یا اردوگاه؟ - سهندبلاگ

به گزارش خبرنگاران، طبق ماده 42 قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر مصوب سال 67 مجمع تشخیص مصلحت نظام، به قوه قضائیه اجازه داده می گردد که بخشی از محکومان مواد مخدر را بهجای زندان در اردوگاه های خاص ( با شرائط سخت و عادی) نگهداری نمایند. دولت نیز موظف است اعتبارات، تسهیلات و مقررات لازم را برای تهیه و اداره این اردوگاه ها ظرف مدت یک سال تأمین کند. همچنین در تبصره یک و دو این ماده آمده است که اداره این اردوگاه ها بر عهده قوه قضائیه است و دادگاه ها می توانند به جای کیفر حبس، کیفر توقف در اردوگاه ها را برای محکومان تعیین نمایند.

به تازگی سردار مسعود زاهدیان- رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا در این باره اظهار کرد: باید با خرده فروشان برخورد جدی تری صورت بگیرد، به همین دلیل درخواست کردیم که افزایش مدت حبس این افراد و نیز تغییر محل نگهداری آنان در قانون پیش بینی گردد.

وی در خصوص تغییر محل نگهداری خرده فروشان نیز اظهار کرد: درخواست ما این است که محل نگهداری خرده فروشان از زندان به اردوگاه منتقل شوند، چرا که در اردوگاه هم دسترسی این افراد محدودتر است و هم می توان یکسری آموزش های خاص را به این افراد ارائه داد تا دیگر سراغ چنین اعمالی نروند، از طرف دیگر در اردوگاه می توان از ظرفیت این افراد برای کارآفرینی استفاده کرد که همین امر سبب می گردد پس از آزادی افراد بتوانند دست به کارهای دیگری بزنند.

این درحالیست که مدیرعامل موسسه دانش اعتیاد و روان شناسی ایرسا نسبت به تغییر محل نگهداری خرده فروشان از زندان ها به اردوگاه ها انتقاد دارد و معتقد است با توجه به اینکه هنوز تعداد و گنجایش اردوگاه های موجود در کشور برای نگهداری آنها مناسب نیست، قانون گذاران باید برای خرده فروشانی که یکبار مرتکب جرم شده اند مجازات هایی مانند جرائم نقدی و جایگزین (مانند سلب امکانات و حمایت های اجتماعی) و برای قاچاقچیان و متخلفانی که بیش از دو بار تخلف نموده اند، نگهداری در اردوگاه ها را مد نظر قرار دهند.

سعید صفاتیان در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه براساس آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر حدود 70 درصد زندانیان، دارای سابقه اعتیاد یا جرم های مرتبط با اعتیاد هستند، گفت: سالانه حدود 250 هزار قاچاقچی مواد مخدر در کشور دستگیر می شوند، این آمارها نشان می دهد که به طور کلی نگهداری خرده فروشان و قاچاقچیان هزینه مالی سنگینی را برای سیستم قضایی، دولت، نظام و هزینه های معنوی بالایی را نیز برای خانواده ها به همراه دارد.

مدیرعامل موسسه دانش اعتیاد و روان شناسی ایرسا با اشاره به اینکه موضوع تغییر محل نگهداری خرده فروشان از زندان ها به مراکز اردوگاه ها، در ماده 42 قانون مبارزه با مواد مخدر مطرح شد، اضافه کرد: ماده 42 قانون مبارزه با مواد مخدر، اجرانمایندگان قانون را برای نگهداری خرده فروشان در اردوگاه یا زندان ها به نوعی بر سر دو راهی قرار داده است. یکی از مباحثی که هم اکنون درباره مجازات خرده فروشان مطرح می گردد تغییر محل نگهداری خرده فروشان از زندان ها به مراکز اردوگاه هاست و این که آیا باید مجازات خرده فروشان تشدید گردد یا خیر؟. اما نکته ای که وجود دارد آن است که آیا نگهداری خرده فروشان در زندان ها راه حلی مناسبی است؟.

وی با تاکید بر اینکه اگرچه در حال حاضر برای مجرمانی مانند خرده فروشان که در فضاهای بسته همچون زندان ها نگهداری می شوند، حبس بین دو تا 5 سال در نظر می گیرند، اما بسیاری از آنها با دریافت مرخصی های طولانی مدت، اجازه کار در خارج زندان و کاهش مدت حبس به دلیل عفو خوردن در مناسبت ها، به طور واقعی مجازات نمی شوند و در صورتی که در اردوگاه هایی با شرایط سخت نگهداری شوند نیز به معنای واقعی کلمه به آنها آموزشی ارائه نمی گردد اضافه کرد: این درحالیست که بعضی کشورها در این باره معتقدند که باید برای خرده فروشان جرایمی در نظر گرفت که شخص به راحتی نتواند از فشار جرم خارج گردد؛ این دسته از کشورها به منظور مجازات خرده فروشان و قاچاقچیان جرائم نقدی و جایگزینی مانند منع امکان استفاده از حمایت های اجتماعی برای مجرم، منع امکان استفاده از حقوق اجتماعی، منع اجازه معامله و منع صدور کارت های شناسایی و... در نظر می گیرند.

به گفته صفاتیان، مطالعات اجرا شده درباره وضعیت زندانیان بیانگر آن است که هنگامی که خرده فروشان در کنار افرادی که مرتکب جرائم غیرعمدی هستند نگهداری می شوند، آغاز به تبادل اطلاعات، تشکیل باند و شبکه سازی می نمایند، همین روند موجب افزایش فعالیت در حوزه آسیب های اجتماعی می گردد، به طوری مثال ممکن است جوان 20 ساله ای که به دلیل تصادف محکوم به حبس زندان شده است، توسط خرده فروشان به مواد مخدر آلوده و وارد باند آنها گردد، لذا به نظر می رسد نگهداری خرده فروشان در اردوگاه ها بهتر از زندان ها باشد اما معتقدم باید برای خرده فروشانی که یکبار مرتکب جرم شده اند مجازات هایی مانند جرائم نقدی و جایگزین (مانند سلب امکانات و حمایت های اجتماعی) و برای قاچاقچیان و متخلفانی که بیش از دو بار تخلف نموده اند، نگهداری در اردوگاه ها را در نظر گرفت.

وی ادامه داد: در صورتی که قرار باشد خرده فروشان در اردوگاه ها نگهداری شوند، باید حرفه آموزی و آموزش های رفتاری برای خاص قاچاقچیان و خرده فروشان ارائه گردد و برخورد جدی تری با آنها صورت گیرد، همچنین باید به بخش های خصوصی و سازمان های مردم نهاد اجازه دهیم که برای ارائه آموزش های تخصصی متخلفان، به اردوگاه ها ورود نمایند.

البته صفاتیان با توجه به وضعیت فضای فیزیکی اردوگاه های کشور برای نگهداری خرده فروشان، معتقد است: با توجه به اینکه سالانه حدود 250 هزار قاچاقچی در کشور دستگیر می شوند، هنوز تعداد و گنجایش اردوگاه های موجود در کشور برای نگهداری آنها مناسب نیست. هرچند که همه قاچاقچیان پس از دستگیری حکم زندان نمی گیرند و تعداد افرادی که حکم می گیرند نیز بسیار کم است، اما عموما معتادان بار مالی بسیار سنگینی را برای کشور به همراه دارند، زیرا ساخت فضای فیزیکی و تامین هزینه برای نگهداری آنها بسیار سخت است، لذا باتوجه به این گفته ها به نظر می رسد قانون گذاران باید برای خرده فروشانی که یکبار مرتکب جرم شده اند مجازات هایی مانند جرائم نقدی و جایگزین (مانند سلب امکانات و حمایت های اجتماعی) را در نظر بگیرند و برای قاچاقچیان و متخلفانی که بیش از دو بار تخلف نموده اند، نگهداری آنها در اردوگاه ها را مد نظر قرار دهند.

این درحالیست که مجتبی غالبی، رئیس کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور در گفت وگو با خبرنگاران، با اشاره به اصلاح قانون مجازات خرده فروشان و تغییر محل نگهداری آنها از زندان به اردوگاه ها اعلام کرد: خرده فروشان و موادفروشان از یک سو معمولا دچار بیماری اعتیاد و از سوی دیگر مجرم محسوب می شوند و به نظر می رسد تا زمانی که بیماری اعتیاد آنها درمان نگردد، آنها مجبورند به وسیله فروش مواد مخدر هزینه مواد و زندگی خود را تامین نمایند و همچنان مرتکب جرم شوند لذا بی شک تغییر محل نگهداری خرده فروشان از زندان ها به اردوگاه ها به نفع جامعه، خانواده این افراد و خودشان است.

این درمانگر اعتیاد معتقد است که با نگهداری خرده فروشان در اردوگاه ها هم هزینه مالی کمتری بر دوش دولت قرار می گیرد و هم می توان با ارائه آموزش های رفتاری، بازتوانی و مهارت افزایی و اشتغال آفرینی، بازگشت به جامعه و زندگی عادی را برای آنها فراهم کرد. از سوی دیگر نیز نگهداری خرده فروشان در اردوگاه ها از نظر جلوه بین المللی و داخلی نسبت به زندان، کراهت کمتری دارد، زیرا در این حالت سوء پیشینه کیفری کمتری در سوابق آنها ثبت شده و خانواده آنها نیز انگ اجتماعی کمتری را متحمل می شوند.

به گفته وی، با نگهداری خرده فروشان در زندان ها که اغلب آنها معتاد هستند نه تنها بیماری آنها درمان نمی گردد، بلکه جرم این افراد نیز پابرجاتر شده و گاها ترس آنها از سوء سابقه کیفری مرتفع می گردد، حتی ممکن است موجب بدآموزی برای دیگر افراد ساکن ندامتگاه ها شوند.

این درمانگر اعتیاد ادامه داد: اکثریت این افراد در دوره زمانی محدود اقامت در زندان خدمات درمانی مکفی دریافت نمی نمایند و پس از خروج از زندان ها، مجددا برای تامین هزینه مواد و مخارج زندگی، به دنبال کار سابق خود یعنی خرده فروشی مواد مخدر باز می گردند.

غالبی تاکید نمود: باتوجه به اینکه آمار دقیقی از میزان شیوع اعتیاد در خرده فروشان وجود ندارد و مدارک موجود برای تشخیص این موضوع کافی نیست، در صورتی که قرار باشد همه خرده فروشان در اردوگاه ها نگهداری شوند باید در ابتدا آنها توسط تیم پزشکی و قانونی به منظور ارزیابی اعتیاد و بیماری های مسری، و حتی سابقه رفتارهای ضد اجتماعی، مورد غربالگری قرار گیرند و سپس برای محل نگهداری آنها تصمیم گرفته گردد، زیرا ممکن است اختلاط خرده فروشان معتاد با دیگر افراد، در یک مرکز،عواقب جبران ناپذیری نیز داشته باشد.

رئیس کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور در بخش دیگری از این گفت وگو با اشاره به عوارض استفاده از مواد مخدر بر جسم و روان انسان ها اضافه کرد: اعتیاد نوعی بیماری است که مبتلایان به آن، به دلیل استفاده مداوم از مواد مخدر موجب تغییرات پایداری در سیستم مغزی و بدنی خود می شوند. به طور مثال سیستم مغزی انسان ها دارای غده هایی است که به طور طبیعی مورفین فراوری می نمایند، حال معتادانی که ماده مخدر مصرف می نمایند، با مصرف این مواد فعالیت غده ها را در بدن خود متوقف می نمایند.

وی با اشاره به دیگر عوارض مواد مخدر نیز اعلام کرد: در مغز گیرنده هایی برای مورفین وجود دارد که در صورت استفاده از مواد مخدر تعداد گیرنده ها و احتیاج به مورفین در بدن آنها نیز افزایش می یابد، همچنین سیستمی جهت پاداش به فعالیت های لذت بخش،در مغز وجود دارد که به واسطه مواد مخدر و محرک، تخریب می شوند، در این حالت فرد معتاد پس از مدتی نه تنها از مواد مخدر بلکه از زندگی معمول نیز لذت نمی برد. لذا تخریب هایی که در مغز معتادان ایجاد می گردد را نمی توان با حبس در زندان ها و حتی با درمان های علمی کوتاه مدت، ترمیم کرد و تا زمانی که این تغییرات مغزی ترمیم نگردد، بیماری معتادان پایدار خواهد ماند. البته تغییرات رفتاری از تغییرات مغزی هم مهم تر است و درمان هردو احتیاج به درمان های بلند مدت و علمی دارد.

بنابر اظهارات این درمانگر اعتیاد، تغییرات رفتاری و فیزیولوژیک ناشی از مصرف مواد مخدر در معتادان باید در پروسه طولانی مدت و تحت نظر پزشک و روانشناس درمان گردد که مراکز نگهداری مانند اردوگاه ها و زندان ها فاقد امکانات درمانی مناسبی در این زمینه هستند، زیرا امکان مداوای طولانی مدت و ارائه آموزش های رفتاری و مهارت آموزی در ساختار این فضاها وجود ندارد.

بنابر اظهارات این درمانگر اعتیاد، متخصصان و کارشناسان حوزه اعتیاد سالیان سال در کوشش اند تا مسئولان را به این باور برسانند که اعتیاد نوعی بیماری است، این درحالیست که اخیرا شاهد شکل گیری دیدگاه های پلیسی بعضی مسئولان در حوزه اعتیاد هستیم. به نظر جرم خرده فروشان در حدی نیست که برای آنها محکومیت یک تا دو سال در نظر گرفت و از سوی دیگر درمان معتادان چه در زندان ها و چه در اردوگاه ها در بازه زمانی کوتاه مدت میسر نیست ، اما نگهداری آنها در اردوگاه ها به ویژه اگر با امکانات درمانی تجهیز شوند، می تواند آغاز خوبی برای درمان و تغییر رفتاری آنها جهت توانمندسازی و کاهش آسیب های اعتیاد در جامعه باشد.

pariha.com: پریها: مجله اخبار، سرگرمی، ورزش، فال، پزشکی، سینما، هنر، گردشگری