شکست واشنگتن و امضای توافق استراتژیک تهران

به گزارش سهندبلاگ، با ادامه انفعال دولت بایدن و عدم پیشرفت در توافق هسته ای، انتها یکی از استراتژیک ترین توافق ها میان تهران و پکن به امضا رسید تا دو کشور عزمی دو چندان برای تعمیق روابط در طیف گسترده ای از موضوعات پیدا کنند.

به گزارش خبرنگاران، پایگاه تحلیلی ریسپانسیبل استیت کرفت در مقاله ای به بررسی مزایای سند همکاری های جامع ایران و چین که اخیرا در تهران به امضای وزیران خارجه دو کشور رسید پرداخته که در مشروح آن آمده است:توافق همکاری مالی و امنیتی که بین ایران و چین اخیرا به امضا رسید عواقب گسترده ای را در مورد ژئوپلتیک منطقه ای به همراه خواهد داشت. به طور شاخص تلاش های آمریکا برای مهار منطقه ای ایران و بستن راه های تأمین مالی آن، دو کشور را به این سمت سوق داد.

این توافق شریکی حیاتی به تهران می دهد تا در صورت نابسامانی و تحریم مالی ناشی از خروج آمریکا از برجام در سال 2018 کمکی باشد. سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران به این دلیل افت کرده که خریداران نفتی کمتر شده اند. ذخیره ای برای چین که از سال گذشته واردات نفت خود از ایران را افزایش داده است.

برای پکن ، این یک معامله ای مهم در روابطش با کشورهای تولید کننده نفت حوزه خلیج فارس است که شرکای امنیتی دیرینه ایالات متحده هستند. مفاد این سند همکاری هنوز به طور کامل معین نشده است اما هدف آن ارائه جریان ثابت و پایدار نفت ایران به چین در ازای سرمایه گذاری های بسیار مورد نیاز در زیرساخت های مهم ایران است - از بنادر تا راه آهن سریع السیر، انرژی و پتروشیمی. اگر تنش های ژئوپلیتیکی بین پکن و واشنگتن به نقطه اوج خود برسد و طی آن کشورهای عربی برای انتخاب طرف های خود از سوی آمریکا تحت فشار بگیرند، آنگاه چین می تواند اطمینان خاطر داشته باشد که ایران یک شریک قابل اعتماد خواهد بود.

از دیدگاه ایران، سند همکاری های جامع تهران و پکن، منافع مالی و استراتژیک تهران را کاملاً در آسیا تقویت می کند. آرزوی ایران از دیرباز پیوستن به سازمان همکاری شانگهای - اتحاد مالی و امنیتی اوراسیا به رهبری چین و روسیه بوده است. رویای تهران برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای می تواند به زودی به واقعیت تبدیل شود ، زیرا ایران در ابتکارعمل بلند پروازانه چین یعنی طرح یک کمربند یک جاده نقش مهمی ایفا خواهد کرد. هم اکنون جمهوری اسلامی ایران عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای است. عکس آن عدم موفقیت توافق هسته ای در تأمین سرمایه گذاری خارجی و توسعه مالی مورد نیاز تهران که وعده داده شده بود، اکنون مقامات میانه رو و اصلاح طلب ایرانی را که برای بهبود روابط با غرب تلاش می کنند، دچار مشکل کرده است.

فضای سیاسی برای روابط بهتر میان تهران واشنگتن و تهران هم اکنون در نتیجه شرایط سیاست داخلی دو کشور محدود شده است. در حالی که ایران همیشه به دنبال تکنولوژی وجذب سرمایه گذار سوی کشورهای اروپایی و آمریکایی بود، اکنون با دردسر کمتری به چین رضایت می دهد. پکن در امور داخلی ایران دخالت نمی کند، همچنین سیاست های منطقه و برنامه موشکی. این در حالی است که اروپا و آمریکا مدام در حال دخالت در همین زمینه هستند.

علاوه بر آن سیاست های چین بیش از حد تحت تأثیردیگر روابط راهبردی اش در خاورمیانه نیست و به طور مستقل از آنها عمل می کند. چین روابط دو جانبه را با بازیگران مستقل ترجیح می دهد که احساس می کند در مقابل فشارهای آمریکا قابل اعتماد هستند. این کاملا مناسب تهران است، تا زمانی که بتواند در سیستم مالی چین بر پایه یوان مشارکت داشته باشد و از جانب سیاست های روسای جمهور مختلف آمریکا در کاخ سفید نیز تحت فشار نگیرد.

حاکمیت ایران متعهد به آن است تا هر گونه تحریمی را متحمل شود و به نظر می رسد آنها اقتصاد ایران را متناسب با آن تنظیم می کنند. برخی در نهادهای سیاسی ایران - به ویژه تندروها - از دردی که تحریم ها بر اقتصاد وارد کرده استقبال می کنند زیرا این امر تهران را مجبور کرده است تا صادرات متنوع انرژی صرفنظر کرده و در عوض تولید و مصرف داخلی را در اولویت قرار دهد. امید آنها این است که تحریم های ایالات متحده با گذشت زمان تأثیر کمتری پیدا کنند، زیرا ایران هم اقتصاد داخلی خود و هم تجارت با کشورهایی را که در تقابل با سیستم مالی به رهبری آمریکا هستند، در اولویت قرار می دهد. توافق با چین (و انتها روسیه) تحقق منطقی این امید است.

برخی شواهد وجود دارد که نشان می دهد اهداف تهران موثر و کارا است. در آغاز قرن، نفت 50 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران را تشکیل می داد که امروز 15 درصد آن را تشکیل می دهد. حامیان سیاست فشار حداکثری آمریکا معتقدند که در نتیجه خروج دولت ترامپ از توافق هسته ای دولت ایران فقیرتر شده و اقتصادش نیز در اثر آن 15درصد کوچک تر شده است و به همین دلیل تحریم های مالی به طرز قابل توجهی صادرات نفت را کاهش داده است. اما کارزار فشار حداکثری در واقع موجب عقب نشینی منطقه ای ایران نشده و نتوانسته دولت را به دولت ایران تحمیل کند.در حقیقت ، شواهد نشان می دهد اقتصاد ایران از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است: صندوق بین المللی پول پیش بینی می کند اقتصاد ایران در سال 2021 با رشد 3.2 درصدی را تجربه کند.

مدافعان دیپلماسی امیدوار بودند که دولت بایدن به سرعت به توافق هسته ای بپیوندد و از این طریق فضای سیاسی لازم را در هر دو پایتخت برای مصاحبه در مورد دیگر موضوعات ایجاد کند. با نزدیک شدن ایران به چین و روسیه، این امید ممکن است از بین برود.

اگر تندروها پس از انتخابات ریاست جمهوری تابستان امسال اهرم های قدرت را در تهران به دست گرفتند، انتظارات کمتری برای چنین مصاحبههایی باید داشت. در عوض، تهران بازی طولانی تری را انجام خواهد داد و به دیگر کشورهای آسیایی ملحق خواهد شد.

اگر غرب به دنبال توافق با ایران است، احتمالا با یک شریک ضدغربی تر نسبت به سال 2015 روبرو است. در حال حاضر حسن روحانی رئیس جمهور و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه از سوی دستگاه سیاسی ایران به عنوان چهره های اصلاح طلب در نظر گرفته می شوند که به دنبال توافق با آمریکا هستند و خواستار تقابل نیستند.

پس از آنکه واشنگتن از پیمان ترانس پاسیفیک خارج شد بیشتر کشورهای آسیایی که به بلوک های تجاری خود و یا چین پیوسته اند. تهران روی کشوری شرط بسته که معتقد است جایگزین ایالات متحده آمریکا در عرصه اقتصاد و تکنولوژی خواهد شد و بر آن رجحان خواهد یافت. زمان معین خواهد کرد که آیا این شرط درستی بوده است یا خیر.

منبع: ریسپانسیبل استیت کرفت / ترجمه: ابوالفضل خدائی

>>> این مطالب را هم بخوانید:

چرا ایران پیشنهاد امریکایی ها را نپذیرفت؟

واقعیت ها در مورد محرمانه بودن قرارداد 25سالهٔ ایران و چین

هدف پکن از امضای قرارداد با تهران چه بود؟

310311