قلعه سیدک، یک مجموعه صخره ای تاریخی در جنوب دشت ارومیه

به گزارش سهندبلاگ، این قلعه دارای مجموعه ای از آثار تاریخی و دو اتاقک صخره ای و منحصر به فرد است که آن را در ردیف آثار شاخص تاریخی جنوب دشت ارومیه قرار داده است، دسترسی به قلعه از ضلع جنوبی امکان پذیر نیست، چراکه در این قسمت پرتگاه صخره ای به ارتفاع حدود 50 متر به شکل دیواره صخره ای طبیعی قرار گرفته است.

قلعه سیدک، یک مجموعه صخره ای تاریخی در جنوب دشت ارومیه

دسترسی به بلندای کوه از دو ضلع شرقی و غربی امکان پذیر است، در دامنه این کوه بقایای قبرستان تاریخی و بر بالای آن آثار استحکامات دفاعی و قلعه و دو گوردخمه صخره ای وجود دارد.

مقابر صخره ای

اهمیت اصلی این محوطه علاوه بر بقایای دژ، وجود دو مقبره صخره ای است که به صورت دو طبقه و به روی هم ساخته شده اند و از حیث پلان و دو طبقه بودن در بین مقابر صخره ای منطقه آذربایجان ایران منحصر به فرد هستند.

دسترسی به این مقابر سخت است چرا که محل احداث آنها در ضلع جنوبی قلعه مشرف به پرتگاه مرتفع و منتهی الیه فوقانی آن قرار گرفته است، دسترسی به وسیله سه پله در ضلع غربی امکان پذیر است، در کنار این پله ها، مجرای باریک آبی در صخره کنده شده، که به نظر می رسد با هدف جلوگیری از ریزش آب های سطحی و ناشی از بارندگی به داخل حیاط مقابر و راهنمایی آن به خارج از مقابر احداث شده، در همین قسمت فضای تو رفته هاون شکلی ایجاد شده است.

فضای تقریبا چهارگوش مستطیلی به ابعاد 4 در 4/5 در 3/10 متر در دل صخره کنده شده و به عنوان پیشخوان و حیاط مقابر، دسترسی به آنها را فراهم نموده است و ارتفاع کلی کف این حیاط تا سطح قلعه 5/5 متر است، دو مقبره صخره ای در دیواره غربی که نسبت به دیگر دیواره ها از سطح صاف تری برخوردار است ایجاد شده و مقبره عظیمتر پایینی به صورت هم سطح با کف حیاط و مقبره کوچکتر در بالای مقبره اول و به فاصله 70 سانتی متری از آن بوده و هرکدام دارای ورودی جداگانه ای از حیاط هستند.

مقبره پایینی

گوردخمه پایینی از دو فضای تودرتو تشکیل شده و ورودی اصلی آن کادر مستطیلی است که فضای داخلی آن با قوس نیم دایره ای خوش تراشی تزیین شده است ورودی دارای عرض 90، طول 100 و ارتفاع 130 سانتی متر است.

اتاق اول به صورت تقریبا چهارگوش با قوس هایی در گوشه ها به ابعاد تقریبی 200 در 240 سانتی متر و ارتفاع آن از سقف در حدود 150 سانتی متر است. سقف اتاق به صورت تخت و نامنظم اجرا شده ولی در بخش هایی دارای انحنای قوسی شکل اندکی است.

قسمتی از سقف و بخشی از دیواره به دلیل فرسایش و رطوبت ریختگی دارد، از دیواره شمالی این اتاقک و به وسیله دالان دیگر امکان دسترسی به اتاقک اصلی مقبره فراهم است.

این اتاقک نیز فضای تقریبا چهارگوش با قوس هایی در گوشه ها به ابعاد 160 سانتی متر در 130 سانتی متر و ارتفاع 150 سانتی متر است، سقف اتاقک انحنای قوسی شکل با خیز کم دارد و هیچ اثری از طاقچه و یا تزیین قابل توجه در اتاق به چشم نمی خورد.

مقبره بالایی

این گوردخمه در روی گوردخمه پایینی و با فاصله کمی از آن ساخته شده و دارای ورودی مجزایی است که به نسبت ورودی مقبره پایینی عظیم تر است، قسمت پایین این ورودی و بخش سمت چپ آن در زمان احداث انحنای قوسی شکلی به خود گرفته و از نوع تراش آن به نظر می رسد در فاصله زمانی متفاوتی از مقبره پایینی و یا شاید اندکی بعد از آن ساخته شده است.

فضای داخلی این مقبره دارای اتاقی چهارگوش متمایل به دایره ای نامنظم با سقف تخت است، ابعاد این اتاق 150 در 240 سانتی متر و ارتفاع آن تا سقف به 170 سانتی متر می رسد بخشی از دیواره ضلع غربی آن فضای تورفته ای دارد که تعیین نیست در این فضا طاقچه ای دست کند ایجاد شده یا در اثر ریزش بدین صورت درآمده است.

مقبره فوقانی به صورت ساده تراشیده شده و تزیین خاصی در آن به چشم نمی خورد. این گوردخمه و گوردخمه پایینی به دلیل اهمیت بالای آنها در سال 1364 به عنوان آثار تاریخی با قدمت حدود سه هزار ساله (هزاره اول قبل از میلاد)، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و به لحاظ نوع تراش سنگ ها و فرم درونی اتاقک ها و همچنین میزان تزیینات داخلی قابل مقایسه با مقبره صخره ای چیر قره ضیاالدین، دلیک داش چالدران، مقبره هدر و تمر سلماس است.

با سامان دهی این مجموعه و جهت دسترسی به آن و ساماندهی فضای داخلی و معرفی و شناسایی آن، می توان از آن به عنوان یکی از آثار ارزشمند تاریخی دست کند برای جذب هرچه بیشتر جهانگرد داخلی و خارجی استفاده کرد.

منبع: گردشبان
انتشار: 16 فروردین 1400 بروزرسانی: 16 فروردین 1400 گردآورنده: sahandblog.ir شناسه مطلب: 12960

به "قلعه سیدک، یک مجموعه صخره ای تاریخی در جنوب دشت ارومیه" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "قلعه سیدک، یک مجموعه صخره ای تاریخی در جنوب دشت ارومیه"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید