منصوری و یک پنجره در رومانی؛ پریدن یا پرتاب شدن؟ - سهندبلاگ

از پروفایل اینستاگرام behrouz azand دیدن نمایید.

خبر را ابتدا رادیوفردا، یکی از رسانه های فارسی زبان مستقر در اروپا منتشر کرد؛ خبری که نشان از آن داشت که منصوری از پنجره محل اقامت، خود را به پایین پرت نموده و درگذشته است. حادثه ای عجیب که باعث شد تا دقایقی پس از انتشار خبر و دست به دست شدن در فضای مجازی، حتی وکیل غلامرضا منصوری را هم در بهت و بی خبری فرو ببرد.

اولین عکس از جنازه قاضی منصوری در حال انتقال از هتلش در رومانی

نقطه انتها بر جنجال 12روزه؟

با این حساب جنجال 12 روزه حضور بازپرس منصوری به عنوان متهم ردیف نهم در پفراینده پُرحاشیه اکبر طبری که از هجدهم خردادماه و با برگزاری نخستین جلسه دادگاه این پفراینده شروع شده بود، می رفت که انتها یابد یا دست کم رنگ و بوی دیگری بگیرد.

با این همه، اما حالا با وجود بی خبری از اینکه منصوری خودکشی نموده یا کشته شده، افکار عمومی می خواهد بداند چه کس یا کسانی نگران حضور منصوری در دادگاه بوده اند؟ پرسشی که پاسخ به آن می تواند گره از معمای مرگ مشکوک آقای بازپرس باز کند.

اینکه چرا منصوری که یک روز بعد از برگزاری اولین جلسه دادگاه اکبر طبری، درحالی که بنابر اعلام دادستان این پفراینده به دریافت 500 هزار یورو رشوه متهم شده بود، در پیامی ویدیویی گفت که در اسرع وقت به ایران بازمی گردد، اما 12 روز بعد دست به خودکشی زده یا به دستان قاتل یا قاتلانی مرموز به قتل رسیده است؟!

آنچه گذشت

بازپرس منصوری یک روز پس از برگزاری دادگاه و ساعاتی پس از آنکه رییس دستگاه قضا در جلسه شورای عالی قوه قضاییه به دادستان کل کشور و معاون بین الملل قوه قضاییه دستور داد که استرداد متهمان متواری پفراینده های مفاسد مالی را پیگیری نمایند، با انتشار ویدئویی، مدعی شد که برای درمان بیماری صعب العلاج جلای وطن نموده و به دلیل شیوع کرونا و انسداد مرز ها قادر به بازگشت به ایران نیست.

او ادعا کرد که یک روز بعد یعنی سه شنبه بیستم خردادماه، با مراجعه به سفارت مقدمات بازگشتش به ایران و حضور در دادگاه و دفاع از خود را فراهم خواهد نمود که البته ادعای منصوری مبنی بر بیماری، 2 روز بعد و در دومین جلسه دادگاه رسیدگی به پفراینده اکبر طبری و 21 همدست دیگرش از سوی نماینده دادستان رد شد و نماینده دادستان پرده از رازی تازه در این پفراینده برداشت؛ اینکه منصوری یک ماه پس از دستگیری طبری از ایران خارج شده، اما موبایلش را داخل کشور روشن گذاشته است؛ موضوعی که احتمال فرار منصوری را جدی تر کرد و احتمال بازگشتش را کمرنگ تر.

پس از آن هم که دیگر خبری از منصوری نبود و برآورد ها درباره احتمال کوشش منصوری در بازگشت به کشور پررنگ تر شد تا اینکه بیست وسوم خردادماه بار دیگر ویدیویی منتشر شد که این بار حاوی اظهارات فردی بود که خود را سعید منصوری، برادرزاده آقای بازپرس معرفی می کرد.

سعید منصوری در این ویدیو خبر از بازداشت عمویش توسط اینترپل داد و ادعا کرد که غلامرضا منصوری در 21 خردادماه برای بازگشت ایران و حضور در دادگاه به کنسولگری ایران در بخارست -پایتختِ رومانی- مراجعه نموده است.

بنابر گفته های سعید منصوری، حال جسمانی غلامرضا منصوری در یکی از روز های پیش از انتشار ویدئو -که تاریخ دقیق آن اعلام نشده- رو به وخامت گذاشته و ماموران و راننده سفارت او را به بیمارستان می برند، اما پلیس بخارست منصوری را تحویل پلیس اینترپل می دهد. خبری که یک روز بعد، ازسوی سخنگوی قوه قضاییه هم تایید شد.

غلامحسین اسماعیلی، اما در عین حال ادعای منصوری را که گفته بود می خواهد به ایران بازگردد، غیرجدی و برنامه تبلیغاتی توصیف و گفت که برهمین اساس پلیس اینترپل روز آدینه منصوری را بازداشت نموده است.

او البته بازگرداندن منصوری به کشور را منوط به باز شدن مرز های این کشور دانست و با بیان اینکه در کشور رومانی تا حدود 2 هفته دیگر کلیه پرواز های بین المللی به خاطر شرایط کرونا لغو شده و امکان پرواز به هیچ یک از کشور های دیگر وجود ندارد، گفت که به محض بهبود شرایط و برقرار شدن پرواز ها چه به مقصد ایران و چه کشور های ثالث، کوشش می گردد که در اولین فرصت این متهم به کشور منتقل گردد تا از اتهامات خود دفاع کند.

ساعاتی پس از این اظهارات سخنگوی دستگاه قضایی تحت امر سید ابراهیم رییسی، اما خبری منتشر شد که نشان می داد پس از آنکه منصوری توسط پلیس محلی بازداشت و به مراجع قضایی رومانی معرفی شده، قرار شده که بنابه تصمیم قاضی کشور رومانی، این متهم تا تاریخ 20 تیرماه تحت شرایط خاصی آزاد باشد.

تایید مرگ بازپرس فراری

پس از آن با وجود برگزاری جلسات دیگری از دادگاه پفراینده اکبر طبری، دیگر خبری از منصوری نبود. تنها نکته مطرح شده از سوی مشایخ، متهم ردیف سوم پفراینده طبری و دوستانش بود که در آن ادعا می کرد، منصوری دو روز پیش از دستگیری با او تماس گرفته و گفته است که مشایخ در جلسه دادگاه بگوید خودش پول را به عنوان قرض به منصوری پرداخت نموده است.

به جز این، تمام آنچه مربوط به منصوری می شد، انتظار برای بازگشت او به کشور و حضور در دادگاه و شنیدن اظهارات او بود. موضوعی که حالا با تایید درگذشت او توسط رییس اینترپل ایران دیگر امکان پذیر نیست. ساعتی پس از خبر منتشر شده از سوی رسانه های خارجی مبنی بر مرگ غلامرضا منصوری سردار هادی شیرزاد، رییس اینترپل ایران در تبادل نظر با خبرنگاران، مرگ قاضی منصوری، قاضی فراری را در رومانی تایید کرد.

بر همین اساس حالا دیگر افکار عمومی نه منتظر حضور منصوری در دادگاه که باید منتظر تعیین علت و چگونگی مرگ قاضی منصوری بماند. نکته مهم، اما این است که جعبه سیاه پفراینده اکبر طبری حالا و باتوجه به اینکه مرگ، زندگانی او را در رومانی ربوده است، برای همواره خاموش شده و اطلاعات او که می توانست راهگشای دادگاه و پفراینده جنجالی طبری باشد یا پای دیگران را به این پفراینده باز کند، حالا با خود او در زیر خاک مدفون شده تا بار دیگر افشای بعضی اسرار بماند برای شهود و شهادتِ تاریخ.

نگاه تحلیلگران: از مرگ منصوری تا موضع طبری

عباس عبدی، تحلیلگر ارشد و فعال سیاسی، در یادداشتی تلگرامی نوشت:

گرچه هنوز اطلاع دقیق و معتبری در باره علت مرگ قاضی منصوری منتشر نشده، ولی با فرض اینکه خودکشی باشد؛ بد نیست رفتار او را با رفتار طبری مقایسه کرد. دو رفتاری که در دو قطب متضاد قرار دارند.

طبری به شکل عحیبی تهاجمی و حتی طلبکارانه از خود دفاع می نماید؛ درحالیکه هر مخاطبی می داند او خلاف می گوید. او حتی خواستار قدردانی از خدماتش هم هست و وکلیلش می گوید به اندازه سرسوزنی تخلف ننموده است!

این رفتار، شرم از ارتکاب جرم را به سخره گرفته است. این خیلی خطرناک است و دادگاه باید مجازات احتمالی خود را متناسب با این رفتار متهم کند.

در نقطه مقابل، با فرض خودکشی ارادی قاضی منصوری باید رفتارش را نقطه مثبتی تلقی کرد. اینکه هنوز کسانی هستند که از رفتار زشت و مجرمانه خود درکی دارند که حاضر به تحمل تبعات آن نیستند و با خودکشی، خود را از این وضع رهایی می بخشند.

در یک جامعه سالم دیدن دفاعیاتی از نوع طبری رایج نیست. بیشتر رفتار قاضی منصوری قابل مشاهده است. حیف که در ایران رفتار طبری ها متداول است؛ زیرا قبح ارتکاب این رفتار ها ریخته است و دفاع از ارتکاب جرم یا تغییر معنای آن، به نوعی زرنگی و شجاعت محسوب می گردد. این، یعنی بنیان های اخلاقی جامعه دچار بحران جدی شده است

قصور ایران یا رومانی؟

در همین رابطه یوسف مولایی در اعتماد نوشت:

دولت رومانی مسوولیت داشت که باتوجه به حساسیت موضوع و فرآیند مهم قضایی که در انتظار قاضی منصوری بود، از این متهم فراری مراقبت های ویژه به عمل آورد. هنوز تعیین نیست که قاضی منصوری به قتل رسیده یا اقدام به خودکشی نموده است، اما با توجه به اهمیت موضوع از کشور رومانی انتظار می رود که تحقیقات لازم را انجام داده و در خصوص اتفاق اتفاق افتاده، شرح دهد.

در این میان جمهوری اسلامی نیز باید حساسیت موضوع را به دولت رومانی منتقل می کرد و در واقع دستگاه کنسولگری به وسیله سفیر ایران در رومانی باید با دولت این کشور وارد مذاکره می شد، حساسیت موضوع را به صورت تمام و کمال به این کشور منتقل می کرد و همچنین بنابر کنوانسیون وین درخواست می داد تا در چارچوب مناسبات دیپلماتیک اقدامات دیپلماتیک صورت گیرد.

نباید فراموش کرد که استرداد مجرمان در چارچوب مناسبات قضایی انجام می گردد. به این معنا که کشور ها با یکدیگر معاهده ای در چارچوب های تعریف شده، برقرار می نمایند تا تعیین گردد که تحت چه شرایطی و طبق رعایت چه تشریفاتی و چه مجرمانی قابل استرداد هستند.

چنین معاهده ای میان ایران و رومانی وجود ندارد و قطعا از امتیازاتی که این معاهده ها در مناسبات قضایی برای کشور ها ایجاد می نماید، بی بهره ایم. همچنین استرداد مجرمان به صورت اتوماتیک انجام نمی گردد، باید دستگاه قضایی کشوری که مجرم در آن حضور دارد یا ساکن است یا بازداشت شده، این استرداد را در چارچوب قوانین داخلی آنالیز کند تا حکم به استرداد صادر گردد.

این یک فرایند اداری نیست، بلکه فرایندی قضایی است؛ بنابراین مدارک ارایه شده از سوی دولتی که خواستار استرداد است، مورد آنالیز قرار می گیرد. همچنین در جریان استرداد نیز یکی از موضوعات مورد آنالیز احتمال خطر جانی برای متهم است به خصوص اگر اتهامات به نوعی سیاسی هم باشد یا سیستم قضایی یک کشور بر اساس استاندارد های جهانی محاکمه عادلانه انجام ندهد، شرایط استرداد متهمان به مراتب سخت تر خواهد بود.

تا جایی که اخبار و اطلاعات منتشرشده نشان می دهد، جمهوری اسلامی ایران تقاضای استرداد متهم را داشته است، اما جزییات این درخواست و اقدامات قضایی و دیپلماتیک ایران تعیین نیست.

زمانی که درخواست استرداد برای یک متهم در کشوری دیگر صورت می گیرد، 2 احتمال وجود دارد؛ یکی اینکه کسانی که ذی نفع هستند، به قصد از بین بردن بعضی مدارک متهم مورد نظر را به قتل برسانند و دیگر آنکه متهم از ترس لطماتی که به حیثیتش وارد می گردد و مجازاتی که در انتظارش است، خود را از بین ببرد.

واکنش ها اما در شبکه های مجازی گسترده و متنوع بود، بعضی از عمق استراتژیک گفتند و بعضی آن را با فوت هاشمی رفسنجانی در استخر فرح مقایسه کردند، خاص ترین واکنش از سمت یکی از فعالان رسانه ای شاغل در مشرق بود که اینجا آوردیم، توئیت آخر هم متعلق به داود حشمتی(روزنامه نگار) است که نگاهی دیگر دارد.

در ادامه واکنش بعضی اهالی رسانه را می بینید:

پی نوشت: بخش عمده ای از این مطلب از روزنامه اعتماد برداشته شده.