درمان امراض مغز، اعصاب و روان در طب سنتی - سهندبلاگ

نویسنده: محمد سعید جانب اللهی

اعصاب

در بافق برای ناراحتی اعصاب دم نموده آویشن می خورند (جانب اللهی، 1384: 118).

در ایلام و لرستان با داورهای زیر درمان می نمایند:

1. جوشانده اکلیل کوهی

2. دم نموده سنبل الطیب و گل گاو زبان و لیمو

3. بیدمشک و گلاب (اسدیان خرم آبادی و دیگران: 269).

در میبد جوشانده برگ تیو و سنبل الطیب به مریض می دهند (تحقیقات میدانی مؤلف).

در راور انغوزه، بادیان، بهارنارنج، خشخاش، تجویز می نمایند (کرباس راوری: 153-155).

در اصفهان بهار نارنج با نبات، عرق بیدمشک، اگر خواب های آشفته می بیند و شقیقه اش درد می گیرد، بی حوصله و بهانه گیر است در اثر به هم خوردن مزاج سوداوی شده است، طبیعت این مرض سرد و خشک است. برای درمان، ریشه مجو (1)(شیرین بیان) تجویز می نمایند، ولی چون این دارو فشار را بالا می برد، برای دفع آن باید یک قاشق سکنجبین با مقداری خیار به مریض بدهند. جندبیدستر، مشکوتک هم مفید است، برای درمان درد شقیقه هسته شفتالو را می سوزانند و روی شقیقه می مالند. در ضمنً شربت طلا (2) را برترین دارو برای درمان ضعف اعصاب و افسردگی می دانند (تحقیقات میدانی مؤلف).

در خراسان اگر کسی بر اثر ترس ناگهانی یا به سبب عصبانیت شدید جوش بزند (اعراض کند) شاهرگ های زیر شانه او را که به رگ قولنج یا رگ هول معروفند، از پشت سر گرفته چند دقیقه می مالند (شکورزاده: 242).

ترس

در ایرانشهر مخلوطی از چهل نوع مواد و گیاه دارویی مثل زیتون، آب منداب، روغن حیوانی، هون جار (3)، کیل کوره(4) تخم چهارپا، سیرسک (5)، نیل، جواشیر و . . . به تمام مفاصل بیمار می مالند (جانب اللهی، 1381: 260؛ هم - جادو درمانی و هول کردن؛ درمان با مواد معدنی).

جنون

در ایلام برای درمان و برطرف جنون وسط سر را می تراشند و پوست سر را چند خراش می دهند، سپس پی فک روی خراش ها می گذارند (اسدیان خرم آبادی و دیگران: 277).

فراموشی

در خراسان چند روز پی در پی آش کدو می خورند و قدری کدوی پخته هم به سر خود می مالند یا مقداری نان برای گدا می برند، اما قبل از آنکه به او بدهند، کمی از آن را خود می خورند (شکورزاده: 263).

سرسام

در گیلان موی سر بیمار را می تراشند و کدو را می کوبند و روی سر او می مالند یا خیار و ماست را بر سر بیمار می گذارند (پاینده: 262؛ هم - حشره درمانی).

بی خوابی

در ایلام با روش های زیر درمان می نمایند:

1. نوشیدن دم نموده پودونه

2. خوردن دم نموده سنبل الطیب

3. خوردن جوشانده اکلیل کوهی (اسدیان خرم آبادی و دیگران: 277)

نمودها روغن رودک و تخم شنبلیله به کار می برند (صفی زاده: 182).

فلج (سکته)

در لرستان و ایلام به کسی که در حال فلج شدن است، هر صبح تا زمانی که بهبود یابد جوشانده ریشه دوز (6) می خورانند (اسدیان خرم آبادی و دیگران: 278).

در ایرانشهر اگر کسی دچار سکته ناقص مغزی، که به آن الماس می گویند، شد تا یک هفته نباید کسی او را ببیند. سپس چاله ای می نمایند و در آن آتشی از هیزم درخت گز می افروزند تا چاله کاملاً سرخ گردد، بعد مریض را روی آن چاله می خوابانند تا بدنش از عرق خیس گردد و بهبود یابد (جانب اللهی، 1381: 260).

در اصفهان مومیایی را با روغن بادام تلخ مخلوط نموده به بدن می مالند، عرق بومادران و شاهتره، باد رنجبویه، مرزنگوش، گل ارونه، گشهم، مریم گلی به صورت دم نموده تجویز می گردد (جانب اللهی و آذرمهر: 23؛ هم - دعادرمانی).

پی نوشت ها:

1. meju.

2. نگاه کنید به واژه نامه.

3. hunjar.

4. kilk.

5. sek.

6. دوز (duz) گیاهی است که در منطقه ها کوهستانی می روید.

منبع مقاله:

جانب اللهی، محمدسعید، (1390)، پزشکی سنتی و عامیانه مردم ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.

/م

منبع: راسخون