ظریف: بوررل صحنه را بچیند - سهندبلاگ

با ما همراه باشید و با تور ارزان چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به گزارش شرق؛ در روز های گذشته بحث درباره بازگشت ایالات متحده به برجام و بازگشت ایران به تعهدات، به چرخه ای تکراری افتاده که در آن، مقامات ایران تأکید می نمایند اول آمریکا باید به برجام بازگردد تا ایران بتواند از اقداماتی که در واکنش به این خروج اجرا شده، برگردد و از طرف دیگر مقامات آمریکایی می گویند این کشور به شرط بازگشت ایران به تعهداتش، به توافق بازخواهد گشت.

ظریف در مصاحبه با کریستین امان پور در این باره گفت: همان طورکه می دانید در داخل برجام، سازوکار هایی در نظر گرفته شده؛ یکی از آن ها کمیسیون مشترک است و کمیسیون مشترک دارای یک هماهنگ نماینده است. هماهنگ نماینده دارای دو عنوان است: پیش از این فدریکا موگرینی بود و اکنون جوسپ بوررل است.

او ادامه داد: او یک عنوان تحت نماینده اتحادیه اروپا در موضوع سیاست دفاعی خارجی دارد و عنوان دیگر او، هماهنگ نماینده کمیسیون مشترک است. او می تواند از هر دو عنوان برای آنچه آمریکا و ایران باید انجام دهند، استفاده کند. ظریف گفت او می تواند هماهنگی ترتیب اقدامات بین دو طرف را انجام دهد.

در این میان البته شایان توجه است که ظریف در حالی خواهان نقش آفرینی نماینده اتحادیه اروپا در این زمینه شده که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن، به ارتباطات مثبت و قوی خود با اروپایی ها شناخته می گردد و از این رو می توان گفت فرصت این نقش آفرینی برای بوررل به خوبی فراهم است.

اشاره ظریف به نقش آفرینی بوررل البته در حالی است که صندلی او، عملا ایفای همین نقش در مذاکرات برجام بوده است. به ویژه از زمانی که مذاکرات برجام با ورود دو کشور شرقی جدی تر شد، نقش آفرینی کاترین اشتون که در آن موقع همین سمت را داشت، بسیار بیشتر از خاویر سولانا شد و پس از او نیز موگرینی این کار را ادامه داد.

نماینده ارشد اتحادیه اروپا در روابط خارجی و سیاست های امنیتی، به عنوان نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات برجام، همیشه نه به عنوان یکی از طرف های مذاکره که در محتوای مذاکره ورود می نماید که به عنوان بازیگری برای کنترل تنش ها و حفظ فرم و جریان مصاحبه ها در مذاکرات نقش داشته است.

بوررل البته فرصت چندانی برای ایفای این نقش نداشته است و حالا می تواند وارد این صندلی گردد. عبارتی که ظریف برای ایفای نقش بوررل در این مصاحبه به کار برده نیز معنادار است. او گفته بوررل می تواند هماهنگی یا کوریوگرافی گام های بعدی را بردارد. این اصطلاح که از هنر های نمایشی می آید، اشاره به طراحی حرکاتی است که بناست در یک نمایش استفاده گردد. از حرکات موزون تا حرکات رزمی و در خارج از عالم هنر برای کسی که گام ها و اقدامات دو طرف را می چیند و تنظیم می نماید، به کار می رود.

پیشنهاد عبور از بن بست کلامی

اظهارات ظریف می تواند راه چاره پیشنهادی ایران برای عبور از این مرحله به حساب بیاید. به ویژه آنکه او و همکارانش در روز های گذشته مرتبا تأکید نموده اند فرصت زیادی برای تصمیم گیری در این باره نیست و ایالات متحده باید هرچه زودتر تصمیم خود را در این زمینه بگیرد. این موضع گیری در سایه موضع گیری های پیشین، تمایل ایران برای عبور از این تقابل کلامی و گذر به اقدامات عملی را نشان می دهد. این موضع گیری البته در سایه حرف های اخیر وزیر خارجه آمریکا می تواند نشانه هایی از نزدیک شدن دو طرف به تصمیم نهایی برای احیای برجام به حساب بیاید.

بوررل: برجام معیار استقلال اقتصادی اروپا شد

کمی بعد از این صحبت های ظریف بود که بوررل یادداشتی درباره راهبرد استقلال اقتصادی اروپا منتشر کرد و در میانه آن، به صندلی برجام پرداخت. بوررل در این یادداشت به پیامد های ناشی از خروج آمریکا از برجام و ناتوانی اتحادیه اروپا در عمل به مزایای اقتصادی وعده داده شده در این توافق اشاره نمود و نوشت: ما اهمیت راهبرد استقلال اقتصادی اروپا را با برجام اندازه گیری کردیم.

این توافق به گفته مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، یکی از دستاورد های عظیم دیپلماسی اروپایی است که اجرای آن به دلیل خروج آمریکا و تحریم های یک جانبه دولت ترامپ زیر سؤال رفته است. او اذعان کرد: ما در سال های اخیر قادر به حمایت از تجارت قانونی بین شرکت های اروپایی و ایران نبوده ایم.

بوررل در این یادداشت وابستگی بیش ازحد به دلار آمریکا را یکی از ضعف های اساسی اروپا مطرح نمود که باید در سایه تقویت یورو مورد توجه قرار گیرد. وی افزود که این میزان از وابستگی به دلار منجر به خطرات اقتصادی و هزینه های مضاعف برای بازیگران اروپایی شده است. این در حالی است که نوسان نرخ تسعیر دلار/ یورو و مسائل بازیگران بخش های خصوصی و عمومی برای کسب درآمد در بازار های اقتصادی اروپا به دلیل فقدان تمایل به سرمایه گذاری از دیگر چالش های اروپا به شمار می رود.

وی با تأکید بر اینکه اتحادیه اروپا باید استفاده از یورو را در معاملات بین المللی رواج دهد افزود: یورو دومین ارز مورد استفاده در دنیا است، اما باید در نظر داشت که پس از بحران اقتصادی سال های 2008 - 2009 فرایند معکوس طی نموده و وزن خود را از دست داده است.

ضعف سازوکار های اقتصادی اروپا، اینستکس را بی اثر کرد

او در بحث درباره مسائل سازوکار های اقتصادی در اروپا نیز باز به برجام رسید. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ضرورت حفاظت از سازوکار های اقتصادی مستقر در اروپا مانند سوییفت، یوروکلیر و کلیراستریم در برابر دخالت های آمریکا اشاره نمود و یادآور شد که تحریم های دولت ترامپ در پی خروج از برجام، اثرات نامطلوبی را بر عملکرد آن ها داشته است.

وی با تأکید بر اهمیت حفاظت بهتر از ابزار های اقتصادی اروپا توضیح داد: ما باید از اینکه یک کشور ثالث بتواند تحریم های یک جانبه خود را بر این ابزار ها اعمال کند، جلوگیری کنیم. از این منظر، کمیسیون، بانک مرکزی و نهاد های ذی ربط اروپایی راه چاره هایی را برای مقابله با چنین تدابیر غیرقانونی آنالیز خواهند کرد.

بوررل برای مثال در این زمینه به سازوکار ویژه اقتصادی اروپا و ایران، اینستکس، اشاره نمود که به گفته او در سال 2019 به عنوان یک ابزار اقتصادی اروپایی برای تسهیل تجارت قانونی با ایران راه اندازی شد. وی یادآور شد: من سال گذشته زمان زیادی را صرف آنالیز این سازوکار کردم، اما اثربخشی آن تا به امروز محدود بوده است. برای اطمینان از جریان بی وقفه خدمات اقتصادی ضروری بین اروپا و شرکای تجاری قانونی، راه هایی را برای بهبود سریع اینستکس پیدا خواهیم کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین به کارگیری قانون مسدودساز اتحادیه اروپا برای حمایت از شرکت های اروپایی در برابر تحریم های خارجی را مورد اشاره قرار داد و یادآور شد که این قانون در ماجرای خروج آمریکا از برجام چندان با استقبال بنگاه های اقتصادی اروپا روبرو نشده و اثربخش نبوده است.

او خواهان تجدید نظر در این قانون شد. بوررل در خاتمه این نوشتار با تأکید بر اهمیت راهبرد اقتصادی اروپا افزود: ما با دراختیارداشتن یورو ابزار قدرتمندی را برای گسترش استقلال اقتصادی اروپا در اختیار داریم به این شرط که از آن هوشمندانه و مؤثر استفاده کنیم.

این تأکیدات بوررل در این زمینه البته در حالی مطرح می گردد که او پیش تر نیز از منتقدان جدی رویکرد دولت پیشین آمریکا در قبال اروپا و در قبال ایران بوده است. از سوی دیگر، تمایل به استقلال در اتحادیه اروپا در مقابل متحد فرااقیانوسی و هم زمان افزایش سازوکار های مشترک در اتحادیه، در میان مواضع دیگر رهبران این اتحادیه نیز پیش تر مطرح بوده است. امانوئل مکرون چندی پیش حتی خواهان شکل گیری نیروی نظامی مشترکی برای اتحادیه اروپا نیز شده بود.

نکته قابل توجه در این زمینه اینجاست که اکنون با وجود تغییر دولت آمریکا و جانشینی دولتی نزدیک تر به اتحادیه اروپا، باز هم بوررل به این نکات اشاره نموده است.

بلینکن و تأکید بر فرصت محدود

بعد از چندین هفته تأکید مقامات ایران بر فرصت اندک برای تصمیم گیری، آخرین اظهارنظر وزیر خارجه جدید آمریکا از زاویه ای دیگر به همین نکته اشاره دارد. آنتونی بلینکن، در مصاحبه با ان بی سی هشدار داد که ایران ماه ها با فراوری مواد شکافت پذیر کافی برای ساخت سلاح هسته ای فاصله داشته، ولی اگر این کشور همچنان به رفع محدودیت های مندرج در توافق هسته ای ادامه دهد، این فاصله زمانی می تواند به چند هفته کاهش یابد.

بلینکن گفت ایالات متحده تمایل دارد به توافق هسته ای سال 2015 بازگردد، ولی این اقدام مشروط به این است که ایران به برجام بازگردد و به آن متعهد باشد و در عین حال با آمریکا و متحدانش برای رسیدن به یک توافق طولانی تر و مستحکم تر که شامل سایر موارد است، همکاری کند. در پاسخ به این موضع گیری، سخنگوی وزارت خارجه ایران بار دیگر گفته بود شرط بازگشت ایران به تعهداتش بازگشت آمریکا به توافق است.

این هشدار بلینکن درباره موضوعی که در میان فهرست اهداف ایالات متحده و متحدان غربی در مذاکرات برجام بوده است، البته بار دیگر اشاره یک مقام آمریکایی به خطرناک بودن ایران از نگاه آن کشور است، اما در عین حال، به صراحت تبیین می نماید که بیرون ماندن ایران از تعهداتش در جهت خلاف چیزی است که مخالفان این توافق مدعی آن هستند و گزینه مطلوب تر برای آمریکا این است که به توافق برگردد، پیش از آنکه این چند هفته طی گردد.

ظریف: آمریکا برگردد، ایران بلافاصله آماده پاسخ است

وزیر امور خارجه ایران در دیگر بخش های این مصاحبه، افزود: ایالات متحده باید حسن نیت خود را برای بازگشت به توافق هسته ای ایجاد کند؛ چرا که ایالات متحده به دلیل تصمیم خودشان برای خروج از توافق هسته ای بدون توجه به ریشه های موجود در داخل آن، خارج شد. وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: از طرف دیگر ایران از سازوکار های توافق هسته ای برای محدودکردن همکاری خود استفاده می نماید، اگر بند 36 را بخوانید ما کاملا مطابق با توافق هسته ای عمل کردیم.

ظریف افزود: اکنون ایالات متحده باید دوباره به اجرای تعهداتش بازگردد که در آن صورت، ایران بلافاصله برای پاسخ دادن آماده خواهد شد. وی با تأکید بر اینکه در اینجا زمان مطرح نیست، اظهار کرد: مسئله این است که آیا ایالات متحده و دولت جدید می خواهد از سیاست های قدیمی، سیاست های شکست خورده دولت ترامپ، پیروی کند یا خیر.

وزیر امور خارجه ایران افزود: در این صورت می توانیم درباره مسئله دیگری که رئیس جمهور بایدن مطرح نموده است، بحث کنیم. توافق هسته ای براساس آنچه می توانستیم توافق کنیم و نمی توانستیم توافق کنیم، مورد مذاکره نهاده شد.

در برجام تصمیم گرفتیم درباره موضوعات دیگر حرف نزنیم

ظریف ادامه داد: این توافقی است که اجرا شده است. ایالات متحده مجبور است آنچه را درباره آن توافق کردیم، بپذیرد. ما تصمیم گرفتیم درباره بعضی موارد به توافق نرسیم؛ نه به این دلیل که آن ها را نادیده گرفتیم، بلکه به این دلیل که ایالات متحده و متحدانش برای انجام آنچه لازم بود، آماده نبودند. وی افزود: آیا ایالات متحده آمادگی دارد فروش سلاح به منطقه ما را متوقف کند، اگر می خواهد درباره دفاعی ما صحبت کند؟ ما یک هفتم عربستان سعودی با دو و نیم برابر جمعیت صرف دفاع می کنیم.

رئیس دستگاه سیاست خارجی ایران اظهار کرد: آیا ایالات متحده آماده کاهش صد ها میلیارد دلار اسلحه ای است که به منطقه ما می فروشد؟ آیا ایالات متحده آمادگی دارد جلوی کشتار بچه ها در یمن را بگیرد تا بخواهد درباره شرایط یمن صحبت کند؟ هنگام مذاکره درباره توافق هسته ای، ایالات متحده برای بحث درخصوص این مسائل آماده نبود.

ظریف اظهار کرد: به همین دلیل توافق کردیم که توافقی را که بهای آن را پرداخت می کنیم، محدود کنیم. شما می دانید که محدودیت های خرید تسلیحات ایران برای پنج سال تمدید شد، این محدودیت در ماه اکتبر برداشته شد؛ زیرا ما درباره مسائل منطقه و همچنین درمورد مسائل موشکی نیز توافق نکردیم.

وی با بیان اینکه در سال 2023 مسئله موشک ها هم رفع خواهد شد، اظهار کرد: طبق قطع نامه های قبلی، مسئله موشکی زمانی موضوع خواهد شد که ایران توانایی فراوری کلاهک جنگی را داشته باشد؛ بنابراین موضوع بی اهمیت و بی ربط خواهد بود. رئیس تیم مذاکره نماینده هسته ای ایران درباره اظهارات همتای آمریکایی خود که گفته بود اگر ایران به تعهداتش عمل کند، آن را آنالیز خواهد نمود و سپس اقدام متناسب را انجام می دهد، گفت: هیچ مکان یا فرایندی برای همسان سازی اقدامات وجود ندارد تا بتوان کاری را با هماهنگی انجام داد.

ما حسن نیتمان را اثبات نموده ایم

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران افزود: به وضوح، تمام اقداماتی که ایران انجام می دهد، از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی تأیید و نظارت می گردد. ما نشان داده ایم که به وعده های خود عمل می کنیم، طرفی که نتوانسته است نشان دهد که به وعده های خود عمل می نماید، ایالات متحده بوده است.

ظریف اظهار کرد: همان طور که گفتم، ایالات متحده احتیاج به اثبات حسن نیت خود دارد، همچنان که ما پیش از آن حسن نیتمان را اثبات نموده ایم. ما از محدودیت های توافق هسته ای دور هستیم برای اینکه ایالات متحده کوشش می نماید یک جنگ اقتصادی کامل علیه ایران تحمیل کند. وی توضیح داد: اکنون اگر متوقف گردد، ما به انطباق کامل برمی گردیم. بعضی از موارد، مثل موردی که شما به هشت هزار پوند ذخیره اورانیوم غنی شده اشاره نمودید، می تواند در کمتر از یک روز به مقدار قبلی بازگردد؛ همچنان که پیش از این انجام دادیم، اورانیوم غنی شده را فرستادیم و در قبال آن کیک زرد دریافت کردیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران تأکید کرد: بعضی موارد دیگر ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد، اما بیش از زمان ایالات متحده برای عمل به دستورات اجرائی به منظور بازگرداندن فعالیت های حمل ونقل، بانکداری، نفت ایران و سایر مواردی که رئیس جمهور ترامپ آن را نقض کرد، طول نمی کشد.

ما نقض توافق نکردیم، کاهش تعهدات داشتیم

ظریف درباره قانون راهبرد لغو تحریم و اخراج بازرسان که از آن به عنوان نقض تعهدات ایران نام برده شد نیز گفت: این مواردی که انجام دادیم، نقض توافق از طرف ما نبود، بلکه بخشی از کاهش تعهد ما بود. وی افزود: زیرا این ها تعهدات داوطلبانه ای هستند که انجام می شوند. ما بازرسان را بیرون نمی ریزیم، بلکه تعداد آن ها را کاهش می دهیم. همان طور که می دانید امروز ایران سخت گیرانه ترین فرایند بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را نسبت به هر کجای دیگر دنیا دارد.

رئیس دستگاه سیاست خارجی ایران اظهار کرد: اقدامات ایران بار ها و بار ها مورد بازرسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی نهاده شده است. ما این مسئله را محدود خواهیم کرد، اما راه چاره بسیار ساده ای برای آن وجود دارد که بازگشت ایالات متحده به اجرای تعهدات خود پیش از آن تاریخ است. آن تاریخ، یک روز مهم است.